To się zdarza raz na bilion zderzeń. W LHC zaobserwowano produkcję tWZ

5 listopada 2025, 17:09

Jeszcze przed dwoma laty, w maju 2023 roku, naukowcy z eksperymentu CMS w Wielkim Zderzaczu Hadronów pisali, że produkcja tWZ ma ma bardzo niski przekrój czynny, co oznacza, że jest wysoce nieprawdopodobne, by można było zaobserwować ten proces podczas zderzeń protonów w LHC. Przekrój czynny procesu tWZ wynosi około 0,14 pb, podczas gdy całkowity niesprężysty przekrój czynny zderzeń proton-proton wynosi około 100 000 000 000 pb. Teraz ten sam zespół poinformował o zaobserwowaniu produkcji tWZ w Wielkim Zderzaczu Hadronów.



Zróżnicowane slumsy XIX-wiecznego Manchesteru. Mieszkała w nich też klasa średnia

4 listopada 2025, 08:09

Slumsy XIX-wiecznego Manchesteru są symbolem ciężkich warunków życia rozwijającego się industrialnego społeczeństwa kapitalistycznego. Obrazowo opisał je Fryderyk Engels w swoim „Położeniu klasy robotniczej w Anglii” z 1845 roku. Wielu historyków opierało się na opisie Engelsa, chociaż jego utożsamiania podziału klasowego z segregacją przestrzenną poddawane było coraz większej krytyce.


Jak zgubić się z premedytacją? O sztuce miejskiego błądzenia na przykładzie Warszawy

3 listopada 2025, 18:32

Podróże uczą nas planowania - zaznaczamy konkretne punkty na mapie, rezerwujemy noclegi, czy zapisujemy listę miejsc, które „koniecznie trzeba odwiedzić”. Bywa jednak, że największą przygodą nie jest dotarcie tam, gdzie zamierzaliśmy, tylko… pozwolenie sobie na świadome zgubienie się. W czasach, gdy staramy się, aby wszystko było mierzalne i przewidywalne, sztuka błądzenia staje się luksusem. Zwłaszcza w Warszawie, która szczególnie wynagradza tych, którzy potrafią zwolnić krok i patrzeć uważniej.


Rolnictwo a wymieranie gatunków. LIFE pokazuje gigantyczne różnice w stwarzanym ryzyku

3 listopada 2025, 11:53

Jeśli nie zmienimy sposobu użytkowania ziemi na potrzeby rolnictwa, to w ciągu najbliższych 100 lat dojdzie do zagłady od 700 do 1100 gatunków kręgowców, ostrzegają naukowcy z Uniwersytetu w Cambridge. Doktor Thomas Ball i jego zespół wykorzystali indeks LIFE do oszacowania, jak zmiany w użytkowaniu ziemi – wycinka lasów, przywracanie terenów rolniczych naturze – wpływają na ryzyko wyginięcia 30 875 gatunków kręgowców lądowych. Wykazali, że ryzyko stwarzane różne rodzaj żywności może sięgać nawet trzech rzędów wielkości, a produkty zwierzęce oraz produkty z tropików (jak kawa, banany, kakao czy palma olejowa) niosą ze sobą większe ryzyko niż pożywienie roślinne i uprawy podstawowe (zboża czy ziemniaki).


Przed 1400 laty w wielkim mieście Majów kobieta została najwyższym władcą

30 października 2025, 10:07

Przed 1400 laty w mieście Majów Cobá rządziła królowa Ix Ch’ak Ch’een, poinformowali naukowcy z meksykańskiego Narodowego Instytutu Antropologii i Historii. Imię władczyni z VI wieku udało się poznać dzięki odnalezieniu w ubiegłym roku i odczytaniu tzw. Kamienia Fundacyjnego. To pierwszy monument powiązany ze zbiornikiem wodnym w Cobá i jeden z największych takich zabytków w całej strefie archeologicznej Quintana Roo.


Szczepionka mRNA przeciwko COVID-19 pomaga w walce z nowotworami

28 października 2025, 09:20

Osoby z zaawansowanym nowotworem płuc lub skóry, które w ciągu 100 dni od rozpoczęcia immunoterapii otrzymały szczepionkę mRNA przeciwko COVID-19 żyły znacznie dłużej, niż pacjenci, którzy szczepionki nie otrzymali. Podczas tegorocznego Kongresu Europejskiego Towarzystwa Onkologii Medycznej (2025 ESMO Congress) poinformowano, że pacjenci onkologiczni po zaszczepieniu mieli 2-krotnie większą szansę na przeżycie kolejnych trzech lat.


W Chester Zoo na świat przyszedł orangutan borneański

27 października 2025, 16:57

Po ośmiu i pół miesiącach ciąży orangutanica Leia z Chester Zoo urodziła zdrowe dziecko. To ważny krok w kierunku ocalenia skrajnie zagrożonego orangutana borneańskiego. Gatunek znalazł się na krawędzi zagłady z powodu działań człowieka, głównie wycinki lasów pod uprawę palmy olejowej. Olej palmowy, tani tłuszcz używany w słodyczach, żywności dla niemowląt, mydłach czy szamponach to prawdziwy zabójca orangutanów. W latach 1999–2015 liczba tych zwierząt zmniejszyła się o około 100 000


Po dekadach rozwiązano zagadkę różowych głazów na szczytach gór na Antarktydzie

24 października 2025, 14:48

Naukowcy od dekad zastanawiali się, skąd się wzięły różowe granitowe głazy porozrzucane na ciemnych wulkanicznych szczytach Hudson Mountains (Gór Hudsona) w Zachodniej Antarktyce. Badacze z British Antarctis Survey (BAS) datowali granit mierząc rozpad promieniotwórczy pierwiastków zamkniętych w mikroskopijnych kryształkach i stwierdzili, ze głazy powstały 175 milonów lat temu, w jurze. Jednak ich pochodzenie było do niedawna tajemnicą. Udało się ją rozwiązać dzięki badaniom lotniczym.


Przez Drogę Mleczną przemieszcza się wielka fala o tajemniczym pochodzeniu

22 października 2025, 15:23

Przez Drogę Mleczną przemieszcza się potężna fala o nieznanym pochodzeniu, wędrująca od jej centrum ku obrzeżom – informuje Europejska Agencja Kosmiczna. Fala, odkryta przez teleskop Gaia, porusza gwiazdami odległymi od nas o tysiące lat świetlnych, położonymi od 30 do 65 tysięcy lat świetlnych od centrum naszej galaktyki.


Szukał robaków, znalazł wielki srebrny skarb z czasów sprzed założenia Sztokholmu

14 października 2025, 09:30

Wędkarz szukający robaków w pobliżu swojego domku letniego w Sztokholmie, trafił na wielki srebrny skarb pochodzący z czasów sprzed założenia miasta. To pierwszy średniowieczny srebrny skarb znaleziony w stolicy Szwecji i jeden z największych skarbów w tym kraju. W jego skład wchodzi 6 kilogramów srebrnych monet, pierścieni, wisiorków i paciorków ukrytych w miedzianym kociołku.


Zostań Patronem

Od 2006 roku popularyzujemy naukę. Chcemy się rozwijać i dostarczać naszym Czytelnikom jeszcze więcej atrakcyjnych treści wysokiej jakości. Dlatego postanowiliśmy poprosić o wsparcie. Zostań naszym Patronem i pomóż nam rozwijać KopalnięWiedzy.

Patronite

Patroni KopalniWiedzy